Ο Marc Roche συγγραφέας και δημοσιογράφος της Le Monde έδωσε συνέντευξη στο Κώστα Βαξεβάνη στο Λονδίνο.Η Goldman Sachs είναι τράπεζα ή κυβέρνηση;
Η Goldman Sachs είναι ένα περίεργο ζώο. Είναι ένα μείγμα τράπεζας και κυβέρνησης. Είναι τράπεζα που ασχολείται με όλους τους τομείς των οικονομικών δραστηριοτήτων. Είναι σύμβουλος κυβερνήσεων, σύμβουλος επιχειρήσεων, εμπορεύεται αγαθά, κάνει asset management, έχει hedge funds, έχει private equity τα έχει όλα. Έτσι είναι μια..................
από τις πιο ισχυρές τράπεζες του κόσμου. Την ίδια στιγμή υπάρχει μια διαφορά μεταξύ της Goldman Sacks και των άλλων τραπεζών. Η Goldman Sacks έχει αναπτύξει ένα δίκτυο επιρροής κυβερνήσεων στα υψηλότερα επίπεδα, όπως είναι οι διεθνείς οργανισμοί, όπως οι κυβερνήσεις κρατών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Βρίσκεται παντού, στην Αμερική, στην Ευρώπη, στην Ασία σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Και για αυτό είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση τράπεζας.
Στο βιβλίο περιγράφετε αυτούς που εργάζονται στην Goldman Sachs ως τα μέλη μιας σέχτας, οι άνθρωποι με τα μαύρα και τα άσπρα πουκάμισα, κάτι που τρομάζει
Γιατί η Goldman Sachs είναι τόσο επιτυχημένη; Κυρίως επειδή επιστρατεύει ανθρώπους που είναι πάρα πολύ έξυπνοι και οι οποίοι θα αφιερώσουν την ζωή τους στην εταιρία. Άνθρωποι που είναι σαν έπιπλα, δεν έχουν εξάρσεις, δεν έχουν ξεσπάσματα, μόνο δουλεύουν. Οι άνθρωποι αυτοί κάνουν ένα συμβόλαιο όπως ο δόκτωρ Φάουστ, με τους υπαλλήλους τους.
Εάν επιζήσουν, εάν θυσιάσουν οικογένεια, φίλους, μια κανονική κοινωνική ζωή, εάν δουλεύουν 7 μέρες την εβδομάδα, 52 εβδομάδες τον χρόνο, θα γίνουν εκατομμυριούχοι θα έχουν εκατομμύρια, θα γίνουν ζάπλουτοι και μετά θα αποσυρθούν στα 40 τους και θα μπορούν να αρχίσουν μια κανονική ζωή. Είναι μια σέχτα, είναι όπως η McKinsey έχουν την ίδια κουλτούρα, όπως και η ΙΒΜ στο παρελθόν και μπορεί να θυμώσουν με αυτά που λέω.
O CEO (Διευθύνων Σύμβουλος) της Goldman Sachs, Λόιντ Μπλάνκφειν λέει ότι «εγώ κάνω την δουλειά του θεού». Είναι μια ακραία κουλτούρα, όπου εσύ ως άτομο δεν μετράς, αυτό που μετράει είναι η εταιρία, η εταιρία με κεφαλαίο το Ε. Γιατί; Επειδή εργάζονται ομαδικά. Εάν η ομάδα σου πάει καλά, τότε και η εταιρία πάει καλά και τα μπόνους σου θα είναι καλά. Επίσης δεν υπάρχουν σταρ στην Goldman Sachs. Δεν υπάρχουν άνθρωποι που εμφανίζονται συνέχεια στον τύπο, που πηγαίνουν στα κλαμπ, ζώντας την μεγάλη ζωή. Δεν θα μπορούσαν να επιζήσουν στην Goldman Sachs, γιατί πρέπει να δουλεύουν πολύ σκληρά. Έχεις ανθρώπους που είναι εντελώς απορροφημένοι στο να είναι οι άνθρωποι της Goldman Sachs, και είναι περισσότεροι άντρες από ότι γυναίκες, γιατί για τις γυναίκες είναι πιο δύσκολο να επιζήσουν σε αυτό το περιβάλλον, ειδικά εάν θέλουν να κάνουν παιδιά. Και οι άνθρωποι θα θυσιάσουν τα πάντα.
Εντάξει, η Goldman Sachs θέλει κέρδη, αλλά γιατί τόσες χώρες και τόσος κόσμος το δέχεται αυτό;
Η Goldman Sacks επιβάλλει τον δικό της τρόπο στο επιχειρείν. Ένας τρόπος που θα έλεγα ότι είναι απόλυτα νόμιμος, λίγο πολύ, άλλα συχνά ανήθικος για πολλές χώρες και πολλές κυβερνήσεις. Γιατί; Πρώτον οι άνθρωποι της έχουν επιστρατευτεί από τα καλύτερα πανεπιστήμια, είναι οι καλύτεροι, άνθρωποι με δυνατά μαθηματικά μυαλά, που είναι δύσκολο να βρεθούν. Τους διαμορφώνουν στον τρόπο που θα εργάζονται, στον τρόπο που θα σκέφτονται, έτσι ώστε να σκέφτονται συνεχώς το συμφέρον της εταιρίας, κανείς δεν το αρνείται. Αυτό όμως που δεν λένε είναι ότι δεν είναι καλοί μόνο λόγω της ιδιαίτερης κουλτούρας της εταιρίας, αλλά επειδή έχουν αναπτύξει αυτό το δίκτυο επιρροής, που επηρεάζει τις κυβερνήσεις.
Για παράδειγμα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προσλαμβάνουν πρώην διπλωμάτες, δεν προσλαμβάνουν πρώην πολιτικούς, δεν τους θέλουν. Πάνε εκεί που είναι η εξουσία, σε πρώην επιτρόπους, σε πρώην επικεφαλείς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ευρωπαϊκή Ένωση και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αυτό είναι αυτό που θέλουν. Και αυτοί οι άνθρωποι γνωρίζουν τον τρόπο που δουλεύει το σύστημα. Γνωρίζουν την ελληνική κυβέρνηση, γιατί συνάντησαν τόσους πολλούς έλληνες υπουργούς, όταν έκλειναν συμφωνίες στις Βρυξέλλες. Και αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να τηλεφωνήσουν στους φίλους τους, και να τους πουν «ακου, έρχεται η Goldman Sachs, εγώ δουλεύω για αυτούς, είναι καλοί άνθρωποι, άκουσε τους».
Έτσι, όταν μια κυβέρνηση έχει να κάνει μια επιλογή μεταξύ 10 τραπεζών και ενός φίλου που τους κάνει ένα τηλεφώνημα και τους λέει «άκουσε τους, είναι οι καλύτεροι, θα βγάλουν εις πέρας την υπόθεση» και αυτό είναι που έγινε στην Ελλάδα.
Αυτό που λένε είναι ότι έτσι είναι η αγορά, έτσι είναι οι επιχειρήσεις. Είναι πράγματι έτσι η αγορά, η πραγματική οικονομία;
Η Goldman Sachs, όπως η J.P. Morgan, η Barclays Capital, η BNP Paribas, είναι κορυφαίες τράπεζες, είναι αυτές που κάνουν τον καπιταλισμό να δουλεύει. Είναι το λάδι στους τροχούς πάνω στους οποίους κινείται ο καπιταλισμός και ο καπιταλισμός εξακολουθεί να είναι το καλύτερο σύστημα, έτσι πιστεύω, εκτός αν προτιμάτε κάποιο άλλο.
Τι είναι αυτό όμως που δεν είναι σωστό με την Goldman Sachs; Είναι μια διαστρέβλωση του κανονικού καπιταλιστικού συστήματος. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα: Η τράπεζα υποτίθεται ότι εξυπηρετεί τον πελάτη της. Η Goldman Sachs δεν παίρνει μόνο τα λεφτά των πελατών της πουλώντας τους κάποιο τραπεζικό προϊόν, ή οτιδήποτε άλλο, αλλά επίσης κερδοσκοπεί πίσω από τις πλάτες των πελατών της. Είναι λοιπόν διπλά κερδισμένη, αλλά είναι ανήθικο να κάνεις κάτι τέτοιο. Πρέπει να εξυπηρετείς τον πελάτη σου, δεν μπορείς να παίζεις εναντίον του πίσω από την πλάτη του. Και αυτό είναι το λάθος με την Goldman Sachs. Και είναι οι μόνοι που το κάνουν αυτό, οι άλλες τράπεζες αποφεύγουν να κάνουν κάτι τέτοιο. Και για αυτό έχουν ξεχάσει ότι στις μπίζνες υπάρχει μια κόκκινη γραμμή.
Η γραμμή της ηθικής, της δεοντολογίας και αυτή την γραμμή δεν πρέπει να την περάσεις. Αλλά αυτοί δεν διστάζουν να την περάσουν.
Γιατί κάποιος να δουλέψει με την Goldman;
Δυο είναι οι λόγοι που υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να αφοσιωθούν στην εταιρία. Ο πρώτος είναι αυθεντικός: είναι οι καλύτεροι. Προσλαμβάνουν τους καλύτερους, η πληρωμή τους δεν είναι ιδιαίτερα υπερβολική στην αρχή, μπορεί σε άλλες τράπεζες να είναι μεγαλύτερη, αλλά είναι η διανοητική πρόκληση του να συνδεθείς με μια επίλεκτη, μια ελιτίστικη ομάδα τραπεζιτών. Έτσι παρουσιάζεται η Goldman Sachs, είναι στην κορυφή. Έτσι οι νέοι τραπεζίτες που μόλις βγήκαν από το πανεπιστήμιο θέλουν να δουλέψουν για τους κορυφαίους για την ελίτ, έτσι ώστε να μπορούν να λένε στους φίλους τους ότι «εγώ δουλεύω στην Goldman Sachs» και εκείνοι θα λένε «ουάου».
Αλλά δεν υπάρχει ένα αφανές σημείο το οποίο είναι λιγότερο λαμπρό ή λιγότερο αποδεκτό. Είναι ότι θα δουλεύουν εντέλει γνωρίζοντας ότι υπάρχει η πιθανότητα να βγάλουν πολλά λεφτά. Και πολλά λεφτά επίσης σε σχέση με αλλού, μέσα από το σύστημα της μετοχικής συμμετοχής από όπου λαμβάνουν μερίδιο από τα κέρδη. Και αυτή η γλιστερή διαδρομή που σε οδηγεί στην κορυφή, σημαίνει δουλειά, αγώνες, και να θυσιάσεις όλη την προσωπική σου ζωή. Όταν φτάσεις στην κορφή της Goldman Sachs είσαι πλούσιος -και πολλοί έχουν εμμονή με το χρήμα.
Τι γίνεται με τους οίκους Moody’s, Fitch κλπ.; Όλοι ξέρουν ότι οι μέτοχοι της Goldman Sachs είναι μέτοχοι και στην Moody’s. Είναι ένα φτιαχτό παιχνίδι;
Αυτό που πρέπει να καταλάβετε είναι ότι οι καλύτεροι από τα πανεπιστήμια πάνε στην Goldman Sachs ή σε άλλες τράπεζες. Αυτό που απομένει, όχι μόνο για τους οίκους αξιολόγησης αλλά και για τις εποπτικές αρχές δεν είναι οι καλύτεροι. Και αν είναι καλοί, τότε οι τράπεζες θα τους προσλάβουν αμέσως, παίρνουν τους καλύτερους. Τι μένει λοιπόν για τις εταιρίες αξιολόγησης; Οικονομολόγοι, άνθρωποι που είναι πολύ καλοί σε αυτό που κάνουν, αλλά δεν είναι οι καλύτεροι και δεν καταλαβαίνουν πραγματικά τι γίνεται στην Goldman Sachs ή στις άλλες, τις κορυφαίες, που έχουν εφεύρει μικρές ιδιοφυΐες, και όταν ακόμα και το αφεντικό από αυτές τις μικρές ιδιοφυΐες δεν καταλαβαίνει τι κάνουν, πως περιμένετε από κάποιον που βγάζει το ψωμί του στις εταιρίες αξιολόγησης να καταλάβει τι συμβαίνει;
Αφού δέχονται πίεση από τους οίκους αξιολόγησης να βγάλουν κέρδη. Ξέρετε φυσικά ότι οι οίκοι αξιολόγησης πληρώνονται από τους ανθρώπους που αξιολογούν. Έτσι, αν μια εταιρία θέλει να αξιολογηθεί θα πληρώσει τον οίκο αξιολόγησης. Έτσι το κατά πόσο θεωρείται ανεξάρτητος ο οίκος αξιολόγησης είναι ένα μεγάλο θέμα.
Τι συνέβη στην Ελλάδα με την Goldman Sachs;
Αυτό που συνέβη στην Ελλάδα με την Goldman Sachs είναι σίγουρα η χειρότερη πλευρά της Goldman Sachs. Ας πούμε ότι υπήρξε μια πολύ φιλόδοξη νεαρή γυναίκα, που είχε την ιδέα, ότι για να μπει η Ελλάδα στο ευρώ, θα χρειάζονται βοήθεια για να κουκουλώσουν, για να κρύψουν μερικά από τα έξοδα.
Γιατί δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια του Μάαστριχ. Οπότε, πηγαίνει στα ανώτατα κλιμάκια της Goldman Sachs στο Λονδίνο και λέει «αυτό σκέφτομαι να κάνω.» Και η ανώτατη ηγεσία της Goldman Sachs αντί να πει «δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Είναι ανήθικο. Θα βοηθήσουμε μια χώρα να κάνει απάτη» λέει «φανταστική ιδέα». Γιατί έχουνε χάσει κάθε έννοια ηθικής. Λένε «φανταστική ιδέα, θα φέρει πολλά λεφτά, μπορεί να μας φέρει κι άλλους πελάτες, γιατί μπορούμε να κάνουμε το ίδιο και με άλλους. Σε παρακαλούμε κάντο». Οπότε πηγαίνει στην Ελλάδα και -επειδή ήταν τόσο μεγάλη η επιθυμία των Ελλήνων να μπουν στο ευρώ- βρίσκει ευήκοα ώτα και η ελληνική κυβέρνηση δέχεται να το κάνει. Επιπλέον, η Ευρώπη ήθελε πάρα πολύ να έχει την Ελλάδα και να έχει όσο το δυνατόν περισσότερους στο ευρώ, που έγινε μια συνωμοσία σιωπής.
Στις Βρυξέλλες, στο Παρίσι, στο Βερολίνο. Για τα ελληνικά οικονομικά στοιχεία. Αλλά αν η Ελλάδα δεν είχε βρει την Goldman Sachs δεν θα είχε την δυνατότητα να ενταχθεί στο ευρώ. Η Goldman Sachs δεν άλλαξε πολύ τα ελληνικά στοιχεία. «Έκοψαν» κάποια έξοδα. Αλλά έτσι δημιουργήθηκαν δύο προβλήματα: Επιτράπηκε στην Ελλάδα να ενταχθεί σε λάθος βάση και μετά να πρέπει να υποφέρει όπως υποφέρει τώρα εξαιτίας εκείνης της απόφασης και να προκληθεί κρίση στην ευρωζώνη. Και δεύτερον ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν κατάλαβε ότι ήταν ηθικώς λάθος να δεχτεί την προσφορά της Goldman Sachs. Προκαλεί μεγάλη έκπληξη.
Στο βιβλίο αναφέρετε ότι τα μέλη της Goldman Sachs όταν φύγουν από την εταιρία παίρνουν θέσεις στις κυβερνήσεις. Πώς γίνεται αυτό;
Αυτό ισχύει πράγματι στην Αμερική. Πρώην τραπεζίτες γίνονται πολιτικοί. Το καλύτερο παράδειγμα είναι ο πρώην πρόεδρος της Goldman Sachs Χένρι Πόλσον που έγινε υπουργός Οικονομικών στο διάστημα 2006-08. Όλες οι συμβουλές που έλαβε η Ουάσιγκτον ήταν από την Goldman Sachs και κατά την διάρκεια της κρίσης. Το ίδιο συμβαίνει στην Ιταλία, όπου ο πρώην σύμβουλος της Goldman Sachs Ρομάνο Πρόντι, έγινε πρωθυπουργός, στην συνέχεια επικεφαλής της Κομισιόν. Και στην Ελλάδα, με τον επικεφαλής του ΟΔΔΗΧ, προήλθε από την Goldman Sachs
Ο κ. Χριστοδούλου;
Ακριβώς. Και το ίδιο συμβαίνει σε όλες τις χώρες. Στην Γαλλία περιέργως, η Goldman Sachs είναι λιγότερο ισχυρή.
Αλλά συνέβη και στην Γερμανία, με τον Οτμαρ Ισινγκ το Νο2 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Μεγάλο «αστέρι» της Bundesbank, που δούλευε στην Goldman Sachs. Οπότε, είναι το σύστημα πολιτικών επιρροών, που δεν λειτουργεί. Ευτυχώς σήμερα, αυτή η πολιτική επιρροή, με το ιντερνέτ, τα blogs, το «άνοιγμα», είναι λιγότερο ισχυρή. Αλλά πράγματι βοήθησε την Goldman Sachs στην διάρκεια της οικονομικής κρίσης, στις ΗΠΑ, στην Βρετανία αλλά και την Ευρώπη.
Είναι αλήθεια ότι η Goldman Sachs εκβιάζει κυβερνήσεις, όπως την ελληνική κυβέρνηση;
Πρέπει να υπάρχουν δύο για να χορέψουν ταγκό. Η Goldman Sachs μπορεί να σου προτείνει ένα προϊόν, αλλά εσύ θα επιλέξεις αν θα το αγοράσεις.
Για την ακρίβεια ο πρωθυπουργός Παπανδρέου το 2009 αρνήθηκε την «βοήθεια» της Goldman Sachs στην διαλεύκανση της οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας. Είπε «όχι, ευχαριστούμε, αρκετά πήραμε.» Υπάρχουν λοιπόν πολιτικοί, ηθικοί πολιτικοί, που λένε «όχι» στην Goldman Sachs. Αλλά οι πολιτικοί ενδιαφέρονται να εκλέγονται, να έχουν την κοινή γνώμη μαζί τους και λίγοι θα πούνε «όχι.» Και δεν είναι μόνο η Goldman Sachs. Η JPMorgan «βοήθησε» την Ιταλία και το Βέλγιο, κάνοντας ακριβώς τα ίδια.
Και τι έγινε όταν ο Παπανδρέου αρνήθηκε την «βοήθεια» την Goldman Sachs;
Θα πρέπει να απογοητεύτηκαν γιατί το Νο2 της GOLDMAN SACHS ο Γκάρι Κοέν είχε έρθει στην Αθήνα, με συνοδεία πολλών ανθρώπων, μεταξύ των οποίων στελέχη hedge funds και τους είχαν δοθεί υποσχέσεις, οπότε θα πρέπει να απογοητεύτηκαν όταν ο Παπανδρέου αρνήθηκε την «βοήθεια.» Όμως, σε κάθε έναν που αρνείται, υπάρχουν πολλοί που θα δεχτούν.
Πόσο ισχυρή ειναι η Goldman Sachs αυτή την περίοδο;
Η Goldman Sachs έχει αποδυναμωθεί πολύ εξαιτίας της κρίσης. Η φήμη τους διακυβεύεται. Γιατί πλήρωσαν μεγάλο πρόστιμο στην Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ για εξαπάτηση πελατών. Έχουν πρόβλημα με την εικόνα τους. Έχουν γίνει το σύμβολο όλων των κακών στα χρηματοοικονομικά.
Κι έχουν πρόβλημα εικόνας εξαιτίας της άρνησής της τράπεζας να πει στον φορολογούμενο «ευχαριστώ» που την βοήθησε. Η Goldman Sachs δεν το έκανε ποτέ λόγω αλαζονείας. Όλο αυτό είναι αρνητικό. Όμως όσον αφορά τις επιχειρήσεις αμιγώς, η Goldman Sachs τα πηγαίνει πολύ καλά. Γιατί εξακολουθεί να συγκεντρώνει τους καλύτερους, παραμένει πολύ ισχυρή στις εξαγορές και συγχωνεύσεις, κρατικά ομόλογα, διαχείριση κεφαλαίων, hedge funds. Αλλά θα πρέπει να συρρικνωθούν. Και ένα πράγμα που πρέπει να μελετήσουν πολύ είναι το μοντέλο τους. Ειδικά το μοντέλο της επιρροής τους . Η κρίση έδειξε ότι οι πολίτες είναι πολύ εκνευρισμένοι με τις αγορές. Οπότε είναι σημαντικό οι τραπεζίτες να μην ξεπερνούν τα όρια.
Και η Goldman Sachs το μαθαίνει αυτό το μάθημα. Είναι γεγονός ότι η μετοχή της δεν πάει καλά.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει στην Ελλάδα;
Πιστεύω ότι στην Ελλάδα θα πρέπει να γίνει εξεταστική επιτροπή για το τι συνέβη με την Goldman Sachs και πιθανόν και με την κυβέρνηση εκείνης της περιόδου. Θα βοηθούσε να γίνει κατανοητή η οικονομική σχέση. Αλλά η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα. Και οι μικρές χώρες έχουν πολλά προβλήματα με την διαπλοκή συμφερόντων. Το ίδιο ισχύει στην Ιρλανδία, στην Πορτογαλία, στην Ισλανδία. Οι πολιτικοί, οι κατασκευαστές, οι τραπεζίτες είναι πολύ στενά δεμένοι. Και αυτό το δέσιμο είναι πολύ δύσκολο να κοπεί.
Ειδικά αν δεν υπάρχει ισχυρή εποπτεία –και στις μικρές χώρες δεν υπάρχει ισχυρή εποπτεία. Γιατί οι καλύτεροι εργαζόμενοι θα πάνε να δουλέψουν σε μια μεγάλη διεθνή τράπεζα, στην συνέχεια στις ελληνικές τράπεζες, στην βιομηχανία, την ναυτιλία και μόνο ως τελευταία επιλογή στην κυβέρνηση. Αν είναι οι καλύτεροι. Και –αυτό ισχύει όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ- η επιστροφή στην έννοια του δημόσιου λειτουργού έχει ουσιώδη σημασία. Για να μην ξανασυμβεί οικονομικό κραχ.
http://www.koutipandoras.gr/?p=5871
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου