Απόρρητα έγγραφα για το "Πολυτεχνείο 1973" - Ποιοί αστυνομικοί και πόσες σφαίρες έριξε ο καθένας

Για πρώτη φορά από το Νοέμβρη του 1973 μέχρι σήμερα, έρχονται στη δημοσιότητα έγγραφα και ονόματα από τους αστυνομικούς που πήραν μέρος στα δραματικά εκείνα γεγονότα. Και για πρώτη φορά πληροφορούμαστε μέχρι και πόσες σφαίρες έριξε ο καθένας τους εναντίον του κόσμου που είχε πάρει μέρος στην εξέγερση του Πολυτεχνείου(από την καταγραφή των "καλύκων" που επέστρεψε ο κάθε αστυνομικός).

Το έγγραφο ακόμη που αποκαλύπτει πόση ακριβώς "δύναμη" διατέθηκε εκείνες τις ημέρες για να "καταπνιγεί" η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Για πρώτη.................... φορά (με έγγραφο του 1975) αποκαλύπτεται οτι το 505 Τάγμα Πεζοναυτών με διοικητή τον Αντισυνταγματάρχη Αριστείδη Ξηρό ήταν αυτό που μετείχε στην κατάπνιξη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Και το έγγραφο-ομολογία(απολογία)από τον Ν.Ντερτιλή, για το πως είδε αυτός "με τα μάτια της χούντας" όλα τα γεγονότα και πως τα κατέγραψε.

Εγγραφα που έχουν την αυτονόητη σημασία τους και είναι άγνωστο εαν υπάρχουν ακόμη "κάπου" επίσημα. Εμείς τα παραδίδουμε στον ιστορικό αυτής της χώρας, γιατί αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της και μάλιστα "στιγμές" μιας ηρωικής εξέγερσης που αποτέλεσε "την αρχή του τέλους" της 7χρονη Δικτατορίας στην Ελλάδα.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ

Εμφαίνουσα τα παραδοθέντα από 21-11-12/12-73 φυσίγγια περιστρόφων Νο 32 και 38, εις υπαλλήλους του Τμήματος, ως καταναλωθέντα κατά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.

Αστυν. Β’ ΚΑΡΑΒΑΣ Σπυρίδων 25,

Υπ/μος Α’ ΧΑΡΑΛΑΜΠΑΚΗΣ Εμμανουήλ 9,

Αστυφύλαξ ΜΕΓΑΡΙΤΗΣ Παντελής 5,

Αστυφύλαξ ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗΣ Εμμανουήλ 5,

Αστυφύλαξ ΑΛΜΠΑΝΗΣ Λουκάς 5,

Αστυφύλαξ ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Γεώργιος 6,

Αστυφύλαξ ΚΟΝΙΔΗΣ Παναγιώτης 5,

Αστυφύλαξ ΜΟΣΧΟΣ Γεώργιος 5,

Αστυφύλαξ ΣΑΒΒΑΚΗΣ Γεώργιος 10,

Αστυφύλαξ ΛΑΤΟΥΣΑΚΗΣ Μιχαήλ 5,

Αστυφύλαξ ΤΑΣΚΩΦ Σπυρίδων 5,

Υπαστ/μος Α’ ΜΥΡΙΔΑΚΗΣ Ευάγγελος 10,

Αστυφύλαξ ΜΑΝΤΕΛΟΣ Παναγιώτης 5,

Αστυφύλαξ ΤΣΕΛΩΝΗΣ Παναγιώτης 4,

Αρχ/λαξ ΓΥΦΤΑΚΗΣ Νικόλαος 10,

Αστυφύλαξ ΤΣΑΤΣΑΡΗΣ Γεώργιος 5,

Αρχ/λαξ ΜΠΑΘΡΕΛΟΣ Κυριάκος 10,

Αστυφύλαξ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ανδρέας 9,

Υπαρχ/λαξ ΠΑΝΑΓΟΥΛΙΑΣ Δημήτριος 6,

Υπαστ/μος Β’ ΒΑΦΕΙΑΔΗΣ Παναγιώτης 20,

Αστυφύλαξ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Παναγιώτης 5,

Αστυφύλαξ ΘΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Ιωάννης 5,

Αρχ/λαξ ΚΟΥΡΕΜΑΔΗΣ Αντώνιος 10,

Αστυφύλαξ ΚΑΡΑΚΟΥΛΙΑΣ Αθανάσιος 9,

Αρ/λαξ ΑΡΓΥΡΙΟΥ Ιωάννης 7,

Αστυφύλαξ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Ηλίας 12,

Υπαρχ/λαξ ΚΑΤΣΙΦΗΣ Δημήτριος 10,

Υπαστ/μος Β’ ΚΟΖΥΡΑΚΗΣ Νικόλαος 10,

Αστυφύλαξ ΛΥΚΟΥΡΓΙΩΤΗΣ Ανδρέας 5,

Αστυφύλαξ ΘΩΜΑΣ Θεόδωρος 5,

Αρχ/λαξ ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ Εμμανουήλ 5.

ΣΥΝΟΛΟΝ 254.

Εν Αθήναις τη 13η Δεκεμβρίου 1973

Ο ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ

Υπογραφή

--------

Ακολουθεί κατάστασις με την συγκεκριμένην διάθεσιν αστυνομικών δυνάμεων εκείνας τας ημέρας.

ΠΙΝΑΞ

Εμφαίνων την ενίσχυσιν της Αστυνομίας Πόλεων κατά των χρόνων των αναρχικών εκδηλώσεων.

Ημέραι 16-17/11-1973.

Διετέθη δύναμις Χωρ/κής, διά την φρούρησιν Καταστημάτων και εκτέλεσιν υπηρεσίας, εις την περιοχήν ευθύνης της Αστυνομίας Πόλεων, ως ακολούθως:

Εκ της Δ.Α.Π. Πρωτευούσης

α. Υπουργείον Δημ. Τάξεως: Αξιωματικοί 1, οπλίται 29.

β. Υπουργείον Δικαιοσύνης: Αξιωματικοί 1, οπλίται 30.

γ. Υπουργείον Δημ. Τάξεως: Τμήματα Χημικών Μέσων Αμέσου Επεμβάσεως Χωρ/κής. Το τμήμα τούτο από ώρας 03.00’ της 17-11-73 και μέχρι ώρας 06.00’ ιδίας ημέρας εις τον προ του Πολυτεχνείου χώρον, δι’ ενίσχυσιν της Αστυνομικής δυνάμεως.

Εκ της Σ.Ο. Χωρ/κής και Συντάγματος Χωρ/κής Μακρυγιάννη: Λόχος Δοκίμων Υπενωμοταρχών και δύναμις εκ του Συντάγματος Χωρ/κής Μακρυγιάννη: Εις Βουλήν.

Αποστολή:

Προστασία του οικήματος ή χρησιμοποίησις δι’ επέμβασιν αλλαχού, λόγω της μεγίστης εκτάσεως των γεγονότων.

Επί πλέον εκ της Δ.Α.Π.Π. 17-11-73.

α. Υπουργείον Δημ. Τάξεως: Αξιωματικοί 1, οπλίται 10.

β. Υπουργείον Δικαιοσύνης: Αξιωματικοί 1, οπλίται 10.

γ. Υπουργείον Εσωτερικών: Αξιωματικοί 1, οπλίται 10.

δ. Υπουργείον Συγκοινωνιών: Αξιωματικοί 1, οπλίται 10.

ε. Υπουργείον Δημ. Εργων: Αξιωματικοί 1, οπλίται 10.

στ. Κατάστημα Περ/κής Διοικήσεως: Αξιωματικοί 1, οπλίται 10.

ζ. Κατάστημα Νομαρχίας : Αξιωματικοί 1, οπλίται 10.

Ομοίως 17-11-1973.

Διετέθησαν οι χώροι της Σ.Ο.Χ. και Υ.Α.Π. Πρωτευούσης διά φρούρησιν κρατουμένων αναρχικών, συλληφθέντων υπό της Αστυνομίας Πόλεων.

Ημέραι 18-11-1973.

Διετέθη εκ νέου δύναμις μια διμοιρία δι’ ενίσχυσιν δυνάμεως Υπουργείου Δημ. Τάξεως περιοχής ευθύνης Αστυνομίας Πόλεων.

1. Ημέραι 19-11-1973.

2. Διετέθησαν πέντε οχήματα μετά δυνάμεως είκοσι πέντε ανδρών με επικεφαλής Αξ/κόν διά την μεταφοράν κρατουμένων υπό της Αστυνομίας Πόλεων.

3. Διετέθη δύναμις εξ είκοσι ανδρών με Αξ/κόν επικεφαλής δι’ ενίσχυσιν χολής Υπαστυνόμων Αμαρουσίου.

Υπογραφαί

-----------

ΕΠΕΙΓΟΝ

ΑΡΧΗΓΕΙΟΝ ΣΤΡΑΤΟΥ

3ον ΕΠΙΤΕΛΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ/16

Τηλέφ. Εσωτερ. 2393

Φ. : 453/11/185456

Σχ. 518

Αθήναι 23 Μαΐου 1975

ΚΟΙΝΟΠ: ΑΕΔ/3ηΜΕΟ/ΣΕ/2

ΣΔΙΚΕ/2ον Ε, 32 ΣΠΝ, 505 ΤΠΝ

3ον ΕΓ/1β/ΑΣ, φ. 219

ΘΕΜΑ: Δικαστικαί Πράξεις

ΣΧΕΤ: Αριθ. Πρωτ. «24/3/75 Εφετείον Αθηνών» Ανακριτής Χριστοφορίδης Χ.

Εχουμε την τιμήν, εις απάντησιν ανωτέρου σχετικού, να διαβιβάσωμεν υμίν, εν Παραρτήματι, τας απαντήσεις επί τεθεισών ερωτήσεων, αφορωσών εις ενεργείας του 505 ΤΠΝ κατά την 17ην Νοεμβρίου 1973.

Αν/στρατηγός Ευθ. Καραγιάννης

Α΄ Υπαρχηγός

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Α»

Απαντήσεις επί τεθεισών ερωτήσεων διά του υπ’ αριθ. Πρωτ. 24/3-3-75 εγγράφου Εφετείου Αθηνών.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Α» ΕΙΣ. Φ. 453/11/185456

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Επί τεθεισών διά του υπ’ αριθμ. Πρωτ. 24/3-3-75 εγγράφου Εφετείου Αθηνών.

ΕΡΩΤΗΣΙΣ 1η

Μετέσχεν εις την επιχείρησιν της αντιμετωπίσεως διαδηλωτών κατά την πρωίαν της 17ης Νοεμβρίου 1973, ημέραν Σάββατον το 505 Τάγμα Πεζοναυτών και δη είτε εις την Λεωφόρον Αλεξάνδρας, είτε εις την οδόν Πατησίων, είτε αλλαχού:

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ

Αι ενέργειαι του 505 Τάγματος Πεζοναυτών κατά τας ημερομηνίας 16 και 17 Νοεμβρίου ήσαν οι ακόλουθοι:

1. 16 Νοεμβρίου 1973: α. Την 23.00’ ο Λόχος Πεζοναυτών του Τάγματος επεβιβάσθη, κατόπιν διαταγής του Διοικητή του 32 Συντάγματος Πεζοναυτών, επί «ΤΟΜΠ» Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μεταφοράς Προσωπικού και εκινήθη εις περιοχήν γηπέδου «ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ», ένθα, συνδεθείς μετά Ουλαμού Μέσων Αρμάτων «ΟΥΜΑ» εκ του ΚΕΤΘ, ετέθη υπό την διοίκησιν «ΥΔ» της ΑΣΔΕΝ. β. Την 23.10’ ο Λόχος ανεχώρησεν εκ του Στρατοπέδου του 505 ΤΠΝ «ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ».

2. 17ην Νοεμβρίου 1973 : α. Την 00.30΄ ο ανωτέρω Λόχος αφίχθη εις το Γήπεδον «ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ». β. Την 03.00΄ το 505 ΤΠΝ «μείον δύο Λόχοι», κινηθέν δια διαταγής του ΑΣ «Αρχηγείου Στρατού», αφίχθη εις το Γήπεδον «ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΥ», ένθα ανέλαβεν υπό Διοίκησιν Ιλην Μέσων Αρμάτων «ΙΜΑ». Το τάγμα, μετά την άφιξήν του, έλαβε τηλεφωνικήν διαταγήν παρά της ΑΣΔΕΝ, όπως αποκλείση τας προς την Λεωφόρον Αλεξάνδρας παρόδους και εξασφαλίση ταύτην από του ύψους της ΒΑ γωνίας του Πεδίου Αρεως έως της εξόδου της οδού Ιπποκράτους. Ούτω το Τάγμα, κινηθέν προς Λεωφόρον Αλεξάνδρας και λαβόν κατάλληλον διάταξιν εξετέλεσε την δοθείσαν αυτώ αποστολήν. Καθ’ όλη την διάρκειαν της κινήσεως του Τάγματος και της παραμονής του εις το καθορισθέν τμήμα της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ουδεμίαν συνήντησεν αντίστασιν, αι δε μικροομάδες διαδηλωτών επί τη θέα των Στρατιωτικών Τμημάτων και Αρμάτων απεμακρύνοντο ή απέφευγον να προσεγγίσουν ταύτην, περιοριζόμενοι εις το να αναφωνούν διάφορα συνθήματα εκ μεγάλης αποστάσεως. γ. 05.30΄ Το Τάγμα, ανεπτυγμένον εις τας επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας θέσεις του, διετάχθη υπό της ΑΣΔΕΝ όπως: 1. Αποδεσμεύση την τεθείσαν αυτώ ΥΔΙΜΑ. 2. Αναλάβη εκ νέου υπό διοίκησίν του τον αρχικώς διαταχθέντα εις την ΑΣΔΕΝ Λόχον του. 3. Επιστρέψη εις το Στρατόπεδόν του και παραμείνη υπό προειδοποίησιν 15΄ διά κίνησιν.

Μετά την διαταγήν της ΑΣΔΕΝ, το Τάγμα, συγκεντρωθέν εις το ύψος της οδού Μουστοξύδη ανεχώρησε δια το Στρατόπεδόν του, ένθα αφίχθη την 06.30΄ ώραν.

ΕΡΩΤΗΣΙΣ 2α

Ητο τότε ο Διοικητής της Στρατιωτικής ταύτης Μονάδος ο Αντισυνταγματάρχης Αριστείδης Ξηρός ή έτερος Ανώτερος Αξιωματικός;

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ

Κατά την χρονικήν εκείνην περίοδον Διοικητής του 505 Τάγματος Πεζοναυτών ήτο ο Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Αριστείδης Ξηρός.

ΕΡΩΤΗΣΙΣ 3η

Εκ των αναφερομένων ανωτέρω Αξιωματικών εξετέλει τις ετέραν υπηρεσίαν ή ετέλει εν αδεία κατά την 17ην Νοεμβρίου 1973;

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ

Ο Διοικητής του 505 Τάγματος Πεζοναυτών Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Αριστείδης Ξηρός ήτο παρών εις την Μονάδα του κατά την ως άνω ημερομηνίαν.

ΕΡΩΤΗΣΙΣ 4η

Επεβιβάσθησαν τμήματα του 505 Τάγματος Πεζοναυτών επί τεθωρακισμένων οχημάτων διελθόντων εκ της οδού Πατησίων ή εξ άλλων σημείων της πόλεως κατά την προαναφερθείσαν ημερομηνίαν;

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ

Ως απάντησις εις την 1ην ερώτησιν.

Ταξίαρχος Ιωάν. Τσάγκος

Διευθυντής 3ου ΕΓ/ΑΣ

Υπογραφαί

----------------

ΟΜΙΛΕΙ Ο Ν. ΝΤΕΡΤΙΛΗΣ

Εις τας 2 μ.μ. της 16-11-73 ετελείωσα την υπηρεσίαν μου εις την ΑΣΔΕΝ και μετέβην εις την οικίαν μου. Εις τας 5.20’ μου ετηλεφώνησεν ο Διοικητής της ΑΣΔΕΝ Μαυροειδής και μου είπε να πάω να τον συναντήσω. Εις την ΑΣΔΕΝ επήγα με πολιτικά. Μου είπε ότι η κατάστασις εις το Πολυτεχνείον έχει εκτραχυνθή και με διέταξεν να πάω εις την Αστυνομικήν Διεύθυνσιν Αθηνών ωσάν σύνδεσμος. Η διαταγή με εξένισεν , αλλά την εξετέλεσα. Μετέβην εις την Αστυνομικήν Διεύθυνσιν εις τας 6 μ.μ. Ο Αστυνομικός Διευθυντής έλειπε. Περιμένοντάς τον παρηκολούθησα από το υπασπιστήριον συγκρούσεις αστυνομικών και διαδηλωτών, εις την οδό Σταδίου. Οι διαδηλωταί μετά ημίωρον συμπλοκήν διελύθησαν με δακρυγόνα. Εις το υπασπιστήριον έφερον δύο αστυνομικούς τραυματίας. Εις τας 8 μ.μ. ήλθεν ο Χριστολουκάς. Με ενημέρωσεν με γενικότητας και μου είπε να μεταβώ εις το γραφείον Αμέσου Δράσεως διά να παρακολουθήσω τα σήματα και να ενημερώνομαι απ’ ευθείας. Ενημέρωσα την ΑΣΔΕΝ σχετικώς με τας πληροφορίας που είχον.

Εις τας 9μ.μ. εισήλθεν εις την αίθουσαν εκπομπών ο Χριστολουκάς. Παρέμεινε ημίσειαν ώραν και κατόπιν έφυγε. Δεν γνωρίζω πού επήγε. Με πληροφόρησεν ότι είχον γίνει επιθέσεις εις το Υπουργείον Δημοσίας Τάξεως, όπου εγένετο χρήσις όπλων, εις το Υπουργείον Δικαιοσύνης και εις την Νομαρχίαν Αττικής. Τας πληροφορίας αυτάς μεταβίβασα αμέσως εις την ΑΣΔΕΝ, η οποία ήτο ενήμερος.

Από συζητήσεις αξιωματικών της Αστυνομίας έβγαλα το συμπέρασμα ότι μέχρι τας 10 μ.μ. η αστυνομία ήλεγχε την κατάστασιν. Εις τας 10.10΄ ήρχισαν να διατυπώνωνται αμφιβολίαι και εις τας 10.30΄ έλεγαν ότι ο έλεγχος της καταστάσεως απωλέσθη.

Την 1ην μ.μ. της 17-11-73 ο Διοικητής της ΑΣΔΕΝ μου είπε ότι απεφασίσθη η ενίσχυσις της αστυνομίας με στρατιωτικά τμήματα, επί κεφαλής των οποίων ωρίσθη ο Θ. Γιοβάνης. Τον ηρώτησα εάν επερατώθη η εργασία μου και μου είπε να παραμείνω εκεί μέχρι νεωτέρας Διαταγής.

Εις τας 02.15΄μου ετηλεφώνησεν και πάλιν ο Μαυροειδής και με διέταξε να μεταβώ εις το Πολυτεχνείον και να πω εις τον Γιοβάνην ότι η επέμβασις θα εγίνετο 10 λεπτά μετά το πέρας των διαπραγματεύσεων. Συνήντησα τον Γιοβάνη εις το ξενοδοχείον Ακροπόλ και του μεταβίβασα την εντολήν. Εκείνος την επιβεβαίωσεν και κατευθύνθη προς το Πολυτεχνείον. Την στιγμήν εκείνην εκλήθη εις τον ασύρματον από τον Επιτελάρχην της ΑΣΔΕΝ. Κατά τον χρόνον της συνομιλίας μας, άκουσα να ομιλή προς τους φοιτητάς, με τηλεβόα, πρώτον ένας σπουδαστής, μετά ο Χριστολουκάς και τελικά ο Γιοβάνης. Εφυγα και πήγα εις την ΑΣΔΕΝ όπου έφθασα την 2.30΄. Ανέφερα και μετέβην εις το γραφείον μου. Μετά ημισείαν ώραν ήλθε ο Γιοβάνης. Παρέμεινα λόγω γενικής επιφυλακής εις την ΑΣΔΕΝ.

Εις τας 10 το πρωί, μετά την κήρυξιν του Στρατιωτικού Νόμου, ήλθεν ο Διοικητής της ΑΣΔΕΝ και εκάλεσεν τους Διευθυντάς των 32ου και 28ου συνταγμάτων Πεζοναυτών κ.κ. Λαμπούση και Μητροπούλου. Τους ανέθεσεν δύο ζώνας των Αθηνών. Εις τον πρώτον την περιοχήν του Πεδίου του Άρεως, Πολυτεχνείον και Ομόνοιαν και εις τον δεύτερον την περιοχή Συντάγματος-Ζαππείου-Μακρυγιάννη. Εν τω μεταξύ είχαμε μεγάλη συρροή σημάτων, ότι εγίνοντο σοβαραί συγκρούσεις. Ο Μαυροειδής εξέδωσεν αυστηράς διαταγάς να μη γίνη χρήσις όπλων. Και υπέμνησεν ότι και μετά την κήρυξιν του στρατιωτικού νόμου η Αστυνομία θα έπρεπε να είναι υπεύθυνη διά την τήρησιν της τάξεως. Ολόκληρον την ημέραν του Σαββάτου παρέμεινα εις την ΑΣΔΕΝ λόγω αυστηράς επιφυλακής.

Την 18-11-1973 εις τας 10.00΄ ετηλεφώνησεν ο Διοικητής από το Αρχηγείον Στρατού και μου είπε, ότι εις το Κέντρον των Αθηνών 5.000 διαδηλωταί συμπλέκονται με την Αστυνομίαν. Διετάχθην να μεταβώ επί τόπου. Επεκοινώνησα με την Αστυνομίαν, η οποία μου είπεν ότι δεν είχαν τέτοιο σήμα. Επήγα επί τόπου. Εις την Ομόνοιαν εγίνοντο συλλήψεις. Εις τας 11.15΄ επέστρεψα εις την ΑΣΔΕΝ και ανέφερα ότι η πληροφορία ήτο αναληθής. Διά την σύνταξιν εκθέσεως παρέμεινα εις το γραφείον μου. Αντιμετώπιζα όμως δυσκολίας δια τον καθορισμόν της ταυτότητος των Τμημάτων, των Διοικητών τους, του δρομολογίου των και άλλων στοιχείων, τα οποία ήσαν απαραίτητα.

Την 19-11-1973 εις τας 10.00΄ εκλήθην υπό του Επιτελάρχου της ΑΣΔΕΝ να μεταβώ εις την Ομόνοιαν, όπου εγίνοντο συγκρούσεις, πλην όμως μεταβάς δεν διεπίστωσα. Την 23ην της 24ης Νοεμβρίου δεν έγινε τίποτε.